صدایی که زیر آوار نماند | درباره ایرج بسطامی خواننده آواز‌های اصیل ایرانی

به گزارش شهرآرانیوز، در تاریخ موسیقی ایران، برخی صدا‌ها فقط شنیدنی نیستند؛ در روح رسوب می‌کنند، در حافظهٔ جمعی ماندگار می‌شوند و در مرز اندوه و زیبایی با شفافیتی شاعرانه قدم می‌زنند. نوای ایرج بسطامی یکی از همین صدا‌ها بود؛ خالق آواز‌هایی که نه تنها هرگز خاموش نشد، بلکه پس از خاموشی نابه‌هنگامش، درخشان‌تر از پیش در دل مردم به زندگی خود ادامه داد.

ایرج بسطامی در سال ۱۳۳۶ در بم به دنیا آمد؛ شهری که بعد‌ها با سرنوشتش گره خورد. از همان کودکی، نشانه‌های شوق موسیقی و شور شنیدن نغمه‌های آهنگین در وجودش آشکار بود. خانوادهٔ او نیز که با موسیقی بیگانه نبودند، نخستین چراغ‌های مسیر هنری‌اش را روشن کردند. گام اصلی زندگی حرفه‌ای بسطامی، از دوره جوانی‌اش آغاز شد. زمانی که به تهران سفر کرد و به شاگردی استاد محمدرضا شجریان نشست. این دوران برای بسطامی، سرآغازی برای بلوغ هنری‌اش بود؛ دورانی که آشنایی با ردیف‌های آوازی، ظرافت‌های بیان، کنترل نفس و شیوهٔ درست اجرای آواز ایرانی را برایش به همراه داشت.

نقطه درخشان بعدی زندگی او، با ورودش به گروه «عارف» به سرپرستی استاد پرویز مشکاتیان همراه شد. مشکاتیان  که حساسیت ویژه‌ای در انتخاب خواننده به خرج می‌داد، با انتخاب بسطامی نشان داد که اعتماد عمیقی به توانایی او دارد. در این دوران، بسطامی با آثاری درخشان، توانست ستاره نوای خود را در آسمان هنر به نمایش بگذارد و کیفیت تازه‌ای را به آواز ایرانی ببخشد؛ آوازی که هم ریشه داشت و هم آزادانه به قلب مخاطب می‌نشست.

در ادامه حتما بخوانید آنچه می‌خواهم نمی‌بینم، وآنچه می‌بینم نمی‌خواهم | مروری بر وضعیت کتاب‌های درسی زبان و ادبیات فارسی

مهم‌ترین و ماندگارترین آثار بسطامی، نوا‌هایی نظیر افق مهر، وطن من و فصل باران هستند که پس از سال‌ها هنوز هم مهر اصالت بر پیشانی‌شان مانده است.

ایرج بسطامی اهل تقلید نبود، در صدایش شفافیت و صلابت به چشم می‌خورد، اما هیچ‌گاه از مرز اغراق عبور نمی‌کرد. او از آن دسته از خوانندگانی بود که موسیقی را نه برای به رخ کشیدن مهارتش، بلکه از آن برای انتقال مفاهیمی درونی به اطرافیانش بهره می‌برد.

بسطامی در زندگی شخصی‌اش بسیار آرام، کم‌حرف و متواضع  بود؛ آنچنان که بسیاری از هم‌نسل‌هایش او را «هنرمند منزوی» می‌دانستند.

بامداد پنجمین روز دی ماه ۱۳۸۲، در میانه آوار زلزله مهیب بم، بخشی از تاریخ و فرهنگ این سرزمین، همراه با جسم بسطامی دفن شد، اما نوای دلنشینش هیچ‌گاه در خاک فرو نرفت. پس از درگذشت او، آثار نهانش روانه بازار شدند و بار دگر یاد بسطامی را زنده کردند.

ایرج بسطامی اگرچه عمر هنری بلندی نداشت، اما کارنامه‌اش چنان پخته و کم‌نظیر است که او را در ردیف بهترین آوازخوانان دوران معاصر قرار داده است به طوری که امروزه نام او نه‌تنها در موسیقی، که در حافظهٔ احساسی مردم حضور دارد؛ حضوری که به زمان وابسته نیست و همچنان ادامه خواهد داشت.